Neurolożka. Piękny umysł, który się zgubił – Elaine McArdle, Barbara K. Lipska

Neurolożka: Piękny umysł, który się zgubił to historia kobiety, która przez znaczną część swojego życia zajmowała się tajnikami mózgów i schizofrenią, by później samej zmagać się z objawami choroby, nad którą pracowała.

Między utratą a odzyskaniem trzeźwości umysłu zaczęłam utożsamiać się z ludźmi, którzy znają choroby psychiczne z własnego doświadczenia. To poczucie wspólnoty z innymi cierpiącymi zmotywowało mnie do opowiedzenia tej historii. Choroby psychiczne budzą coraz większe zainteresowanie, a mimo to wciąż są przyczyną społecznej stygmatyzacji. Chociaż zaburzenia psychiczne mają podłoże fizjologiczne – są chorobami mózgu, tak jak choroba wieńcowa jest chorobą serca – to chorych psychicznie traktuje się często jak winowajców, którzy zrobili coś złego i ponoszą słuszną karę. Stygmatyzacja obejmuje często także rodzinę chorego. Mam nadzieję, że moje doświadczenie przynajmniej przyczyni się do zrozumienia, że choroba psychiczna tak samo nie jest winą pacjenta, jak nie jest nią tak, i że najlepszą reakcją na chorobę psychiczną jest empatia i zaangażowanie w poszukiwanie skutecznych leków. [s.22]

Barbara K. Lipska jest uznaną na świecie polską badaczką ludzkiego mózgu specjalizującą się w schizofrenii. Studiowała chemię organiczną na Uniwersytecie Warszawskim, natomiast doktorat nauk medycznych uzyskała na warszawskiej Akademii Medycznej. Do Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego (NIMH) trafiła dzięki stypendium podoktoranckiemu, by później zostać dyrektorką Human Brain Collection Core.

Neurolożka: Piękny umysł, który się zgubił to można by powiedzieć forma autobiografii lub też pamiętnika autorki z czasu choroby. Barbara Lipska wspomina o tym, jak znalazła się w miejscu, w którym jest obecnie, co ją skłoniło do wyjazdu do Ameryki i zostania tam na stałe. Co najważniejsze opowiada cały przebieg choroby, odwołując się także do swojej praktyki zawodowej, w której zajmowała się właśnie mózgami i schizofrenią.

Lipska w swojej książce przedstawia obraz kobiety niezłomnej. Pomimo wcześniejszych sytuacji z rakiem piersi i czerniaka skóry, przy jego remisji nie poddaje się. Szuka nowych rozwiązań i walczy ponad wszystko, mimo że w wielu momentach nie jest w stanie zauważyć w jak poważnym jest stanie. Na szczęście ma również kochającą i wspierającą rodzinę. Nie można jednak zapomnieć o tym, że oprócz wsparcia psychicznego rodziny ma również wiedzę, znajomości, jak i fundusze, a to sprawia, że ma większe szanse na szybsze i lepsze leczenie.

Jesteśmy zwierzętami stadnymi, powinniśmy troszczyć się o siebie nawzajem i płakać wzajemnie nad sobą. Okazywanie uczuć nie jest niczym złym – szkoda, że ludzie robią to tak rzadko. [s.256]

Neurolożka. Piękny umysł, który się zgubił jest napisana w tak prosty i przyjemny sposób, jakby słuchało się czyjejś opowieści, choć z licznymi medycznymi przykładami, co dla mnie było jednak dużym plusem. W książce znalazły się również zdjęcia rodzinne autorki oraz skany jej mózgu. Dzięki załączonym fotografiom postać Lipskiej stała się jeszcze bardziej realna, bo wielokrotnie podczas lektury można zapomnieć, że jest to mimo wszystko historia, która wydarzyła się naprawdę i wydaje mi się, że bez żadnych ubarwień.

Historia Barbary Lipskiej pokazuje jak ważna jest rola rodziny właśnie w tak trudnych sytuacjach. Bo bliscy są nie tylko po to, by wesprzeć chorego, ale także to właśnie oni często zauważają, że dzieje się coś niedobrego z jego zdrowiem, spostrzeganiem (oczywiście, jeśli dzieli się obserwacjami), zachowaniem czy pamięcią, czego nie może dostrzec sam chory. A tym bardziej, jeśli mamy do czynienia z chorobami mózgu, które mogą diametralnie zmienić zachowanie, z czego oczywiście osoba dotknięta daną przypadłością zupełnie nie zdaje sobie sprawy. Dla niej wszystko jest normalnie i „po staremu” a to wszyscy wokół zwracają jej uwagę bez powodu.

Mózg fascynuje swoją złożonością i tajemnicą. Cokolwiek śnimy, myślimy, czujemy i robimy – cokolwiek czyni nas tym, kim jesteśmy – pochodzi z mózgu. Jesteśmy swoimi mózgami. Niewydolność mózgu spowodowana chorobą lub starzeniem się przeraża nas, ponieważ w jej wyniku tracimy to, co jest najdroższe nam samym i naszym bliskim: niepowtarzalną osobowość. Ludzie łakną wiedzy o mózgu i chorobach psychicznych, które, miejmy nadzieję, uda się kiedyś zrozumieć i wyleczyć. [s.251]

Dla mnie – studentki psychologii, która zamierza iść na specjalność kliniczną, zainteresowaną ludzkim mózgiem, chorobami psychicznymi i zaburzeniami osobowości Neurolożka była strzałem w dziesiątkę. Wiele się z niej dowiedziałam, a dzięki poruszającej historii dającej nadzieję, opisanej w taki sposób, a nie inny, wiele także zostało w pamięci.

Książka Barbary Lipskiej we współpracy z Elaine McArdle Nerolożka: Piękny umysł, który się zgubił to świetna pozycja dla wszystkich zainteresowanych ludzkim mózgiem i chorobami psychicznymi.

Egzemplarz do recenzji udostępniło wydawnictwo Agora