Nie do pomyślenia. O ludziach, których mózgi działają inaczej – Helen Thomson

Nie do pomyślenia jest to, jak działa nasz mózg i jakie figle może nam płatać. O ludziach, których mózgi działają inaczej postanowiła napisać Helen Thomson w swojej debiutanckiej książce.

I tak dzięki Thomson, poznamy Boba, który nie zapomina niemal o niczym; Sharon, która gubi się we własnym domu; Rubena widzącego aureolę wokół ludzi; Tommy’ego, który po kilkudziesięciu latach swojego życia zyskał nową osobowość; Sylwię żyjącą z niekończącą się halucynacją; Matara człowieka-tygrysa; Luise i uczucie odrealnienia; Grahama żyjącego ze świadomością, że jest martwy oraz empatycznego Joela, który czuje ból innych.

Na samym początku wyprawy zastanawiałam się, czy uda mi się zrozumieć, w jaki sposób postrzegają świat moi rozmówcy. Odkryłam jednak, że historie ich życia układają się w większy obraz, pozwalający wnioskować o tym, jak działa mózg każdego z nas. Dzięki nim przekonałam się, że mózg może kształtować nasze życie w nieoczekiwany – czasem wspaniały, czasem zaś niepokojący – sposób. [s. 25]

Helen Thomson jest z wykształcenia neurobiolożką, ale para się również dziennikarstwem. Swoje artykuły napisała do takich magazynów jak „New Scientist”, „Nature”, „The Telegraph”, „Guradian” czy „BBC”. Najbardziej interesuje ją ludzki mózg, czego wynikiem jest Nie do pomyślenia. O ludziach, których mózgi działają inaczej.

Za ciekawym przypadkiem medycznym stoi… człowiek

Thomson pisząc książkę o różnych dziwnych i rzadko spotykanych przypadkach mózgów działających inaczej, postanowiła, że skupi się również na historii danej osoby, do której ten mózg należy. Czytając różne naukowe artykuły, można zauważyć, że pacjent jest traktowany jako przypadek, a nie do końca jako człowiek, który coś przeżył.

W Nie do pomyślenia jest nieco inaczej. Autorka zadaje swoim rozmówcom pytania nie tylko związane z tym na czym polega szczególna odmienność postrzegania świata przez daną osobę (bo to, że każdy postrzega świat na swój sposób, to każdy wie), ale pyta również o to, jak się z tym czuła i jak przyjęło to otoczenie. Pokazuje, że to co dla badaczy i ludzi zainteresowanych tematem może być interesujące, dla innych może być dziwne i powodem do odrzucenia.

Co ciekawe, wszystkie osoby łączy to, że lepiej poczuły się po dowodzeniu się, że nie są sami ze swoją odmiennością. Że dziwne przypadki istnieją, choć mogą nie być jeszcze dobrze poznane, zbadane i opisane. To pokazuje, jak ważne jest swego rodzaju poczucie wspólnoty.

Dużą rolę ogrywa także akceptacja rodziny i przyjaciół dla odmienności, jaką reprezentują osoby, z którymi rozmawiała Thomson. I tak też jest niemal zawsze – niezależnie od tego, czy ludzie są zdrowi, chorzy czy odznaczają się czymś rzadko spotykanym, choć nie zawsze musi być to zauważalne dla innych gołym okiem. Akceptacja ma tak duże znaczenie, że obawa przed niezrozumieniem i odrzuceniem przez najbliższych, sprawiła, że bohaterowie książki niejednokrotnie ukrywali prawdę na temat swoich dysfunkcji przez kilka, jeśli nie kilkanaście, lat.

To rozpaczliwie frustrujące, że jedną z rzeczy, których wciąż nie możemy pojąć do końca, jest właśnie sama zdolność pojmowania. Może jest tak dlatego, że jak ujął to nieżyjący już filozof Gilbert Ryle, »szukając samego siebie, nie można być jednocześnie zwierzyną i myśliwym«. Zawsze będzie nam trudno studiować umysł, ponieważ to on te studia przeprowadza. [s.279]

Nie do pomyślenia – nietuzinkowa książka popularnonaukowa

Im dłużej studiuję psychologię, tym bardziej lubię czytać książki w jakiś sposób z nią związane. Lubię to uczucie, gdy już coś wiem, a w tekście, który czytam, znajduje informacje, które miałam na wykładach czy ćwiczeniach. Tym razem również tak było.

Oczywiście Thomson oprócz rozmów z bohaterami swojego zbioru, przywołuje również wiele ciekawych przypadków medycznych z historii, jak i badań, książek i artykułów. Dla spragnionych wiedzy, jest bibliografia, która została podzielona na poszczególne rozdziały, co znacznie ułatwia odnalezienie konkretnej tematyki czy przypadku, w jaki zainteresowany będzie chciał się zagłębić.

Nie do pomyślenia jest świetną książką, którą przeczytałam z przyjemnością. Jest kierowana do wszystkich, których interesuje mózg i człowiek sam w sobie. Różni się od innych książek popularnonaukowych tym, że przypomina luźny zbiór historii ludzi i rzadko spotykanych przypadków. Ja wyciągnęłam z niej wiele ciekawych informacji, spędzając przy tym świetnie czas. Polecam ją wszystkim, zainteresowanym mózgiem, neurologią i psychologią, którzy szukają lżejszej lektury związanej z tą tematyką.

[…] mój profesor powiedział mi, że »gdyby ludzki mózg był tak prosty, że moglibyśmy go zrozumieć, bylibyśmy wtedy tak głupi, że nie zrozumielibyśmy go i tak«. [s.325]

Egzemplarz do recenzji udostępniło wydawnictwo Feeria